Jazda pod wpływem alkoholu jest jednym z najczęściej popełnianych przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Każdego dnia policja zatrzymuje setki nietrzeźwych kierowców. Kierowca prowadzący pod wpływem alkoholu zagraża nie tylko własnemu bezpieczeństwu, ale jest również poważnym zagrożeniem dla innych uczestników ruchu drogowego.
Prowadzenie pojazdu mechanicznego pod wpływem alkoholu może stanowić przestępstwo, albo wykroczenie, w zależności od stężenia alkoholu w organizmie kierowcy w chwili zatrzymania. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości stanowi przestępstwo, zaś prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu jest wykroczeniem. Stan nietrzeźwości i stan po użyciu alkoholu nie są pojęciami tożsamymi. Nie można pomiędzy nimi postawić znaku równości. Stan nietrzeźwości zachodzi wówczas, gdy stężenie alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila. Ze stanem po użyciu alkoholu mamy natomiast do czynienia wtedy, gdy stężenie alkoholu we krwi oscyluje pomiędzy 0,2 – 0,5 promila alkoholu we krwi.
Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu – art. 87 § 1 k.w.
Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu stanowi wykroczenie z art. 87 § 1 k.w., za które grozi grzywna albo kara aresztu. Ponadto w takim przypadku sąd orzeka wobec kierowcy środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Sytuacja nie jest jednak tak krytyczna jak przy kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości. W przypadku kodeksu wykroczeń, inaczej niż w kodeksie karnym, sąd może odstąpić od zastosowania wskazanego środka karnego – rzecz jasna pod pewnymi warunkami.
W razie ukarania za prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu – tj. wykroczenie z art. 87 § 1 k.w., sąd może odstąpić od wymierzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie bowiem z art. 39 § 1 k.w. w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można – biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy – zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego. Oznacza to, iż środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów nie musi zostać orzeczony w razie spełnienia ustawowo wskazanych przesłanek.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości – art. 178a § 1 k.k.
Zgodnie z art. 178a § 1 k.k., prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości zagrożone jest karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do 2 lat. Wobec nietrzeźwego kierowcy sąd orzeka także środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy od lat 3 maksymalnie do lat 15. Środek ten ma charakter obligatoryjny. Powyższe oznacza, że w razie uznania oskarżonego za winnego zarzucanego mu przestępstwa i wydania wobec niego wyroku skazującego sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Równocześnie sąd orzeka wobec kierowcy obowiązek uiszczenia świadczenia pieniężnego w wysokości co najmniej 5 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć 60 000 zł.
W przypadku przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. istnieje możliwość warunkowego umorzenia postępowania karnego. Oznacza to, iż wina sprawcy zostaje stwierdzona, jednak z uwagi na okoliczności popełnienia czynu zabronionego, dotychczasowy sposób życia sprawcy, uzasadnione jest przypuszczenie, iż mimo umorzenia postępowania sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego – a w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa. Co oznacza to w praktyce? Otóż, warunkowe umorzenie postępowania wiąże się m.in.
z krótszym okresem zakazu prowadzenia pojazdów. W razie orzeczenia warunkowego umorzenia postępowania sąd może orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres nieprzekraczający 2 lat.
Co istotne, sąd może, ale nie ma obowiązku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów przy zastosowaniu instytucji warunkowego umorzenia postępowania!
W przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego sprawca pozostaje osobą niekaraną.
Należy pamiętać, że skazanie może mieć bardzo niekorzystny wpływ na życie osobiste i zawodowe sprawcy. Dlatego też warunkowe umorzenie jest rozwiązaniem korzystnym szczególnie dla osób, którym skazanie za przestępstwo umyślne spowodowałoby niewspółmiernie krzywdzące do stopnia winy konsekwencje.